4 қыркүйекте Қарағанды облысының 402 мектебінде, сондай-ақ колледждер мен жоғары оқу орындарының бірінші курстарында “Құқықтық жалпыға бірдей білім беру” акциясы өтті, – деп хабарлайды Polisia.kz.
Бұл шараның мақсаты – кәмелетке толмағандардың құқықтарын қылмыстық қол сұғушылықтан қорғау, жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу. Бұл – нашақорлықтың алдын алу, балалардың жолдағы қауіпсіздігін қамтамасыз ету, кәмелетке толмағандарды түнгі уақытта заңды өкілсіз далада жүру жауапкершілігі.
Қарағандыда 21-ші жалпы білім беру мекемесінде дәріс, дөңгелек үстел, викторина түріндегі акция өтті. Облыстық ПБ басшылығы мен аумақтық бөлімшелердің басшылары сөз сөйледі. Онымен қоса мемлекеттік тілде ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілінде сөйледі. Сонымен қатар Абай атындағы гимназия мектебінің оқушыларымен және ұстаздар ұжымымен облыстық ПД бастығының орынбасары Нуриддин Дауылбаев кездесті.
– Оқушылармен өзекті мәселе – нашақорлық туралы сөйлессек деймін. Биыл 30 маусымда Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі алқасының отырысында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев назарға алған болатын. Біздің қоғамдағы жастардың есірткіге деген әуестігі өте ауыр жағдай, сол себепті нашақорлық мәселесі біздің Республикамыз үшін өте өзекті саналады. Қазіргі заманғы есірткі әдетте темекі шегу, бірақ бұл олардың қауіптілігін төмендетпейді. Жасыратыны жоқ, оларды негізінен жастар, жасөспірімдер және мектеп оқушылары пайдаланады. Кез келген есірткі – бұл бүкіл ағзаны бұзатын ең күшті улану, бұның салдары қайтымсыз, жүрек пен бауыр қатты зардап шегеді. Есірткі ми мен жүйке жүйесіне әсер етеді, соған байланысты интеллектуалдық қабілеттер төмендейді, – деп атап өтті ол.
Облыстық ПД бастығының орынбасары есірткінің ауыр түріне теңестірілген синтетикалық есірткіге жеке тоқталып, оны бір граммнан бастап сақтағаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылатынын айтты. Есірткі сатып алуға ақша жинау үшін жасөспірімдер ұрлық, тонау немесе өз достарының арасында психоактивті заттарды тарататын ұсақ дилерлер бола бастайды.
– Синтетикалық есірткілерді таратудың негізгі мәселесі байланыссыз сату әдісі болып табылады. Барлық сатып алулар әрбір студентте бар смартфонның көмегімен, әлеуметтік желілер арқылы, жедел хабаршылар арқылы, арнайы телеграмма боттары арқылы жүзеге асырылады. Заңнама да заман талабына сай өзгеруде. Мәселен, қазірдің өзінде Қылмыстық кодекске есірткіні насихаттау немесе жарнамалау (ҚР ҚК-нің 299-1-бабы) бойынша 6 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған бап енгізілген. 14 жастан бастап қылмыстық жауапкершілік қарастырылған. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 15-бабына сәйкес, қылмыстық жауаптылыққа тартудың жалпы жасы 16 жастан басталатындықтан, кейбір ауыр және аса ауыр қылмыстар жасағаны үшін жауаптылық 14 жастан басталады. Бір сөзбен айтқанда, сіздің барлық талпыныстарыңыз, болашағыңызға қатысты барлық жоспарларыңыз әп-сәтте күйреуі мүмкін, – деп ескертті Нұриддин Дауылбаев.
Бұл ретте ол бүгінгі күннің тағы бір өзекті мәселесі – интернет-алаяқтыққа тоқталды. Алаяқтардың құрбандары саны еселеп өсуде. Алаяқтық құрбандарының кәсібі алуан түрлі болғанымен, мұғалімдер мен студенттер алаяқтардың көздеген төрт тобына кіреді.
– Сонымен қатар алаяқтар көбінесе кәмелетке толмағандарды материалды заңсыз байыту мақсатында дроппер ретінде пайдаланады. Дроппер немесе дроп – алаяқтар өз мақсаттарына жету үшін пайдаланатын адам. Ол қылмыстың бастамашысы емес, нұсқауларды орындап, сол үшін ақша алатын адам. Жақында облыстық полиция департаментінің қызметкерлері алданған зейнеткерлерден ақша өндіріп, кейін алаяққа жіберу міндетін атқарған кәмелетке толмаған Қарағанды тұрғынын анықтап, ұстады. Көбінесе әлеуметтік желілер арқылы толық емес жұмыс іздеген кәмелетке толмағандар алаяқтардың көмекшісі ретінде екенін білмей курьер ретінде жұмысқа орналасады. Алайда заңды білмеу қылмыстық жауаптылықтан босатпайды, ал кінәлілер, яғни дропперлер қылмысты ұйымдастырушылармен бірдей жауапкершілікте болады. Осы санаттағы қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылатын жас 16 жастан басталады, – деді Н.Дауылбаев.
Қылмыстың құрбаны болмау үшін ол оқушыларға бірнеше ұсыныстар берді: қайда бара жатқаныңызды әрқашан ата-аналарыңыз бен достарыңызға хабарлаңыз; бейтаныс адамдардан сыйлық қабылдамаңыз; бейтаныс адамдарға есік ашпау, олардың сұрақтарына жауап бермеу; бейтаныс адаммен подъезге кірмеңіз; мектепке құнды заттарды – телефондарды, электронды ойыншықтарды, электронды кітаптарды, планшеттерді, медиа ойнатқыштарды әкелмеңіз – олар оқу процесінде қажет емес, бірақ басқа адамдардың қызығушылығын тудыруы мүмкін.
– Осындай шаралар құқықтық сауаттылығымызды арттырады. Олар біздер, оқушылар үшін өте пайдалы. Осындай акциялардың гимназиямызда жиі өткізіліп тұрғанын қалаймын, – деп өз әсерімен бөлісті мектеп гимназиясының президенті, 11-сынып оқушысы Ерасыл Ерғазы.
