«AQIQAT» полиграфының зерттеуінің көмегімен павлодарлық криминалистер кісі өлтіру дерегін ашты
«AQIQAT» полиграфының зерттеуінің көмегімен павлодарлық криминалистер кісі өлтіру дерегін ашты, – деп хабарлайды Polisia.kz.
Техникалық-криминалистикалық қамтамасыз етусіз және криминалистикалық зерттеулерсіз бірде-бір қылмыс іс жүзінде тергелмейді.
Жылдың басынан бері Павлодар облысы Полиция департаментінің криминалистері кісі өлтіру, ауыр дене жарақатын салу фактілері, алаяқтық, зорлау және бұзақылық бойынша 15 зерттеу жүргізді.
Бүгінгі таңда криминалистердің арсеналында ауыр және аса ауыр қылмыстар бойынша психофизиологиялық зерттеулер жүргізуге арналған «AQIQAT» кәсіби компьютерлік полиграф жабдығы бар.
– Павлодар облысының Жедел-криминалистикалық басқармасы елімізде алғашқылардың бірі болып отандық «AQIQAT» полиграфымен жұмыс істеуге көшті. Полиграфты қолдана отырып, психофизиологиялық зерттеулер жүргізу үшін жедел-криминалистикалық бөлімшенің қызметкерлері арнайы оқудан өтті, олар орыс және Мемлекеттік тілдерде психофизиологиялық зерттеулер жүргізуге мүмкіндігі бар, – деді Павлодар облысы Полиция департаменті Жедел-криминалистикалық қызметінің бастығы Арғын Сұлтанов.
Қылмыстық істерді тергеу барысында тергеушілер мен анықтаушылар істегі шындықты анықтау үшін психофизилогиялық зерттеуді тағайындай алады.
Зерттеуде күдікті ғана емес, жәбірленуші де сарапшы бола алады, өйткені жәбірленушілер жалған айғақтар беретін жағдайлар жиі кездеседі. Олардан басқа, күдіктінің немесе жәбірленушінің жағын қабылдайтын куәгерлер де сынақтан өтуі мүмкін, бірақ жалған айғақтар бергені үшін жаза қарастырылған бап бар, соған сәйкес сұраныс бар. Зерттеу алдында сараптамашыға тергеуді қызықтыратын сұрақтар бойынша реакцияны тексеру үшін датчиктер қолданамыз. Реакциялар ЭКГ сияқты полиграмма түрінде көрсетіледі, егер берілген сұраққа жауап беру кезінде секірулер болса, онда бұл сұрақ немесе ынталандыру сарапшы үшін маңызды болса, онда оның өтірік айту мүмкіндігі бар. Жүргізілген зерттеу нәтижелері зерттеуді тағайындаған бастамашыларға беріледі, олар тергеушінің немесе анықтаушының жұмысына жіберу үшін ғана пайдаланылуы мүмкін және жанама дәлел болып табылады.
Арғын Сұлтанов 2021 жылы полиграфтың арқасында кісі өлтіруде нағыз кінәлі табылғанын мысалға келтірді. Сот-медициналық сарапшылар сынақтан өтті, онда әйел кісі өлтірді деп күдіктенді, бірақ ол мойындаудан үзілді-кесілді бас тартты, тіпті өзін ақтап алатын дәлелдемелер дайындады және полиграфологты өзінің кінәсіздігіне сендірді, ұлын жалғыз тәрбиелеп отырғандығымен тонауға тырысты. Алайда маман барлық реакцияларды санап, әйелдің өтірік айтуы мүмкін деген қорытындыға келді. Зерттеу нәтижесі тергеушіге берілді. Әрі қарай тергеуші осы бағытта жұмыс істеді. Екі айдан кейін әйел кісі өлтіргені үшін сотталды. Егер күнделікті өмірде өтірік қабылдана беретін болса, ал қылмыстық істі тергеуде немқұрайлылық немесе, керісінше, сенімсіздік тағдырға өлімге әкелуі мүмкін.
– Полиграфта тексеру басқалармен бірге тергеудің тиімді әдісіне айналған көптеген мысалдар бар. Бұл жерде полиграфологтың тәжірибесі және істің мән-жайлары мен тергеу міндеттеріне сәйкес дұрыс құрастырылған мәселелер өте маңызды. Сондықтан біз тергеу әрекеттеріндегі полиграфтың негізділігі мен қажеттілігі туралы батыл айта аламыз, – деп атап өтті спикер.
