Қазіргі әлемде негізгі құндылықтардың бірі азаматтардың қылмыстық қол сұғушылықтан, еркін еңбектен, қозғалыс еркіндігінен қорғану құқығы болып табылады, – деп хабарлайды Polisia.kz.
Өкінішке орай, әлемде құлдықпен шектесетін азаматтарды заңсыз еңбек қанау фактілері әлі күнге дейін жойылған жоқ. Адамдар қорқынышты жағдайда жұмыс істеуге мәжбүр болады, оларды лайықты мазмұн, тамақтану, түнде қамтамасыз етеді.
Кейбір жағдайларда олардың жұмысы мүлдем төленбейді және адамдар нан үшін сөзбе-сөз жұмыс істейді.
Әдетте мұндай құлдықтың құрбандары әртүрлі себептермен құжаттары жоқ адамдар болады (құжаттар ешқашан болмаған, жоғалған немесе мәжбүрлеп алынған).
Нәтижесінде, бұл адамдар өздерінің заңды құқықтарын жүзеге асыруда шектеулі – олар заңды түрде жұмысқа орналаса алмайды, жәрдемақы, зейнетақы ала алмайды, Денсаулық сақтау, білім беру және т.б. қызметтерін ала алмайды.
ІІМ ҮЕҰ-мен (адам құқықтары және заңдылықты сақтау жөніндегі Қазақстандық халықаралық бюро, “Сана Сезім” әйелдер бастамаларының құқықтық орталығы) бірлесіп, өткен жылдың қазан айында басталған азаматтығы белгісіз адамдарды анықтау және құжаттандыру жөніндегі сәйкестендіру науқаны жалғасуда.
Акция барысында 4 686 құжатсыз адам анықталды, оның ішінде полиция құжаттаған – 3 408 (ҚР азаматы құжатымен – 2 431, азаматтығы жоқ тұлға куәлігімен – 977). 1 278 адамға қатысты азаматтықты растау рәсімі аяқталуда (ҚР азаматтығын растау – 917, азаматтығы жоқ адамдарды тану – 361).
Сонымен бірге, адамдар құлдыққа түсуді жалғастыруда, және, әдетте, бұл құжаттары жоқ адамдар. Мәселен, жыл басынан бері адам саудасына байланысты 103 қылмыс тіркелді, оның ішінде 61 қылмыстық іс өндіріспен аяқталып, сотқа жолданды. Қазіргі уақытта соттар тоғыз адамға қатысты айыптау үкімін шығарды.
Тағы 42 іс тергеу сатысында.
Анықтамалық:
Бір – адамды пайдалану мақсатында ұрлау (ҚК 125-б.),
Үш – пайдалану мақсатында бас бостандығынан заңсыз айыру (ҚК 126-б.);
Жеті – адам саудасы (ҚК 128-б.);
10 – кәмелетке толмағандарды сату (ҚК 135-б.),
Сегіз – жезөкшелікпен айналысуға тарту (ҚК 308-б.);
Бес – кәмелетке толмаған адамды жезөкшелікпен айналысуға тарту (ҚК 134-б.);
69 – жеңгетайлық және притондарды ұстау (ҚК 309-б.).
Еңбек және жыныстық құлдықтан 19 адам құтқарылды.
Бұдан басқа, “Мигрант” және “Заңсыз трафик” атты екі жедел-профилактикалық іс-шара барысында көші-қон заңнамасындағы 14,5 мыңнан астам (14 632) құқық бұзушылық анықталды, оның ішінде;
– 10 800 шетелдіктердің Қазақстанда болу мерзімін бұзу;
– 3 666-шетелдіктердің еңбек қызметін заңсыз жүзеге асыруы;
– елден 987 шетелдік шығарылды;
– көші-қон жөніндегі халықаралық ұйымның көмегімен 158 шетелдікті қиын жағдайға тап болған азаматтығының еліне қайтару ұйымдастырылды;
– 823 жұмыс беруші жауапкершілікке тартылды;
– 5 966-ішкі істер органдарына оларда болатын шетелдіктер туралы ақпарат бермегені үшін.
– іздеуде жүрген 112 қылмыстық қылмыскер ұсталды (Қазақстан Республикасының азаматтары – 96, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы – 16);
– заңсыз көші-қон арнасын ұйымдастырудың 35 фактісі анықталды (Қылмыстық кодекстің 394-бабы).
Ішкі істер министрлігі Еңбек құлдығына түскен немесе бас бостандығынан айырылған құжаттардың жоғалуына байланысты қиын өмірлік жағдайға тап болған азаматтарға мүмкіндігінше тезірек полицияға хабарласады, онда Сізге қажетті көмек пен қолдау көрсетіледі.
